Het duurde even, maar we hebben een coalitieakkoord. De luchtvaart wordt daarbij bepaald niet gespaard. Zo ondersteunt het kabinet de EU-voorstellen voor een belasting op kerosine. Het kabinet wil voorts koploper zijn in de productie van synthetische kerosine en er komt op nationaal niveau een verplichting tot het bijmengen van biokerosine. Meer concreet zijn de voorstellen voor verhoging van de vliegbelasting. Per 2023 wordt die verder verhoogd. Dit moet structureel 400 miljoen extra opleveren.
In de huidige in 2021 ingevoerde vliegbelasting zijn transitpassagier uitgesloten. Op de valreep wist ook de vrachtlobby een toeslag voor vrachtvervoer er af te halen, zodat de vliegbelasting van 200 miljoen volledig moest worden opgehoest door de in Nederland opstappende passagiers: in 2021 iets meer dan 27 miljoen. Dat betekent dus een taks van zeg 7,50 euro en met wat correctie voor inflatie kom je dan op de huidige bijna 8 euro per opstapper. Met een ingeboekte (extra) opbrengst van 400 miljoen zou je denken dat de heffing wordt verhoogd met 16 euro naar een 24 euro per opstappende passagier vanaf 2023.
De vraag is echter met welke aantallen opstappers men gaat rekenen om de €200+€400 miljoen naar binnen te harken: de passagiersaantallen zijn sinds maart 2020 in elkaar geklapt: Het aantal opstappende passagiers was in 2020 iets meer dan een kwart van de cijfers in 2019. Van 2021 zijn de cijfers van alle Nederlandse luchthavens nog niet bekend, maar Schiphol registreerde in de eerste 11 maanden van 2021 tussen de 10 en 11 procent passagiers méér dan in dezelfde periode in 2020. De maand december gaat met z’n lockdown het jaar niet meer goedmaken. Kortom; we mogen blij zijn met een 8,5 miljoen opstappers in 2021.
Wanneer de totale vliegtaks van 600 miljoen op basis van deze aantallen opstappers wordt berekend, mogen deze opstappers per 1 januari 2023 een 70 euro per ticket afrekenen als vliegtaks. Rekent men met de 2019-cijfers, dan wordt de vliegtaks in totaal een 24 euro maar gaat minister Kaag de ingeboekte opbrengst zeker niet realiseren.
We mogen toch echter hopen op enige redelijkheid en verstand van ambtenaren en politici en er vanuit gaan dat de aantallen van de jaren 2020-2021 niet als uitgangspunt worden gehanteerd. De laatste maanden van 2021 zat Schiphol qua opstappers weer redelijk in de lift, met 55 á 60 procent van de passagiersaantallen van 2019. In de miljoenennota rekent Financiën voor 2022 met 125 miljoen euro opbrengst: dat wil zeggen 62,5 procent van de eerder geraamde 200 miljoen. Maar zelfs wanneer we rekenen met 80 procent van de passagiersaantallen uit 2019, dan zal de vliegtaks in 2023 in totaal zeker een 30 euro per opstapper gaan bedragen.
Walter Schut
Adjunct-directeur ANVR
Deze column verscheen eerder in Luchtvaartnieuws Magazine. Klik hier om een los nummer te bestellen.